Ross Ulbricht, 1 Kasım 2013'te San Francisco'da yaşadığı daireden çıkarken FBI tarafından yakalanana kadar evini paylaştığı kiracılar tarafından sıradan, kendi halinde bir döviz tüccarı olarak biliniyordu. 29 yaşında, blue jean ve tişört giyen, sabıka kaydı bile olmayan bu adamın sosyal medya profilleri su kayağı ve doğa yürüyüşü yaparken çekilmiş fotoğraflarıyla herhangi bir zamane gencinden farklı değildi. Vaktinin çoğunu dizüstü bilgisayarıyla bedava wi-fi bağlantı kullanmak için halk kütüphanesi parkında geçiren bu adamın internetin en derin suç şebekelerinden birini işlettiğini düşünmek için ilk bakışta deli olmak gerekiyordu. Aylık bin dolar kira ödediği dairesini iki ortak kiracıyla paylaşan bu genç adamın internetin karanlık yönünü kullanarak 24 milyon dolar servet elde ettiğini düşünmek bile mümkün görünmüyordu. Ama FBI'ya göre Ulbricht, Dread Pirate Roberts (Kötü Korsan Roberts) namındaki azılı internet suçlusunun ta kendisiydi.
İnternetin gizli bölgesi
Kötü Korsan Roberts, Silk Road adlı büyük ve oldukça başarılı bir online marketin yöneticisi ve sahibiydi. Ancak Silk Road öyle bildiğimiz e-ticaret sitelerinden değildi. Burada satışı yapılan mallar daha çok uyuşturucu maddeler, sahte kimlikler, patlayıcılar ve bilgisayar korsanlığına yarayan yazılımlar türündendi.
İşin ilginç tarafı Silk Road, tüm bu yasa dışı maddeleri internet üzerinden en ufak bir takibata yakalanmadan rahatlıkla pazarlıyor ve bu işten milyonlar kazanıyordu. Peki, Edward Snowden'ın ortaya çıkardığı NSA skandalı tüm elektronik iletişimin ABD tarafından izlendiğini ortaya dökmüşken Silk Road'un internet üzerinden uyuşturucu başta tüm yasa dışı malları bu kadar rahat pazarlayabilmesi nasıl oluyordu diye sorulabilir. Silk Road ve onun yöneticisi Ulbricht, elini kolunu sallayarak internet üzerinden yasa dışı ticaretini gerçekleştirebiliyordu, çünkü internetin pek az bilinen, karanlık ve "internet içinde internet" denebilecek bir bölgesini faaliyet alanı olarak seçmişti. Buna "Derin Web" de deniliyordu.
Teknik olarak "Derin Web" Google ve Yahoo gibi arama motorlarının dizinlemediği ya da dizinleyemediği tüm web siteleri ve veri tabanlarını anlatıyor. Yani çoğumuzun düşündüğünün aksine Google ve türevleri aslında internette olan her şeyi göremiyor ve gösteremiyor. Arama motorlarının göremediği internet içinde ayrı bir bölüm teşkil eden bu alan öyle küçük bir alan da değil. Bildiğimiz internetten de daha fazla bilgi içeren, internete dahil ama herkesin göremediği ve giremediği gizli bir alan. Bir başka deyişle, internette görünmek ve bilinmek istemeyenler için tasarlanmış bir tür yer altı dünyası. İnternet kullanıcılarının büyük çoğunluğu bu alanda kurulu veri bankaları ve siteleri bilmiyor, göremiyor. Buralara ulaşmak içinse özel programlar gerekiyor. Ancak bu programları serbest olarak internetten birkaç dakikada indirmek ve bunlarla Derin Web'e girmek mümkün…
Kötü Korsan Roberts olmakla itham edilen Ross Ulbricht ve karanlık işler çeviren sitesi Silk Road'un yakalanıp yargılanmaya başlamasıyla ortaya dökülen Derin Web'i aslında korsanlar oluşturmadı. İstihbaratçılar, güvenlik güçleri, politik muhalifler ile çevrimiçi işlerini gözlerden uzak yapmak isteyenler için internet içinde gizli kalacak, özel bir alan olarak tasarlandı. Üstelik bu alan günümüzde Silk Road gibi yasa dışı işler yapanlara elektronik yataklık sağlasa da aslında ironik olarak ABD ordusu tarafından kuruldu. Ancak aradan geçen süreç içerisinde Derin Web'in istihbaratçılar, güvenlik kurumları, resmi kurumlar için olduğu kadar hırsızlar, dolandırıcılar, uyuşturucu ve porno tüccarları, insan kaçakçıları ve sahtekarlar için tam bir elektronik cennet potansiyeli oluşturduğu görüldü.
Derin internetin hikayesi aslında bir teknoloji ama onun yanında teknolojinin beklenmedik sonuçlarının da hikayesi. 1996 yılında ABD Deniz Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı ile beraber çalışan üç bilim adamı Cambridge'de "Hiding Routing Information" başlıklı bir proje sunumu yaptılar. Bu çalışma, kullanıcıların hiçbir sunucuya ya da yönlendiriciye kimliklerini belli etmeden internete girebilmelerini ve faaliyette bulunabilmelerini sağlayacak bir sistemin teknik özelliklerini hazırlıyordu. 2003 yılında kullanıma hazır hale gelen ve ismi "The Onion Router" olan bu fikre kısaca Tor denildi. Bir benzetmeyle açıklamak gerekirse Derin Web eğer bir maskeli baloysa Tor onun kıyafetlerini sağlıyordu. Ancak bu sistem sanal ağ içinde öyle bir anonimlik sağlıyordu ki, sistemin kurucuları bile onu kıramıyorlardı.
ABD ordusu kurdu
Tüm dünya bilişim trafiğini izleyen ABD yönetiminin internetin geneli gibi kolaylıkla izlenme ve şifrelerini kırma imkanı vermeyen böyle bir alanın kurulmasını istemesi şüphesiz boşuna değildi. Böyle gizli bir ağın pek çok amacı vardı. Böyle bir alan polisin birtakım faaliyetlerini ve operasyonlarını gizlilik içinde yürütmesi için oldukça elverişliydi. Ordu ve istihbarat kurumlarının iletişimlerini gizlice ve güvenle yapabilmeleri için biçilmiş kaftandı. ABD yönetiminin yabancı muhalif güçlerle irtibatı ve onların faaliyetlerini kolaylaştırması açısından işe yarıyordu. Başlarda adı TOR olan bu sistem, Google ve Knight Foundation'ın da sponsorluklarıyla Cambridge'de yerleşik, kâr amacı gütmeyen bir kurum tarafından idare ediliyordu. Yine de yakın zamana kadar masraflarının yüzde 60'ı ABD yönetimi tarafından karşılanıyordu.
Ancak Derin Web'in faaliyete geçtikten sonra başlangıçtaki kuruluş hedeflerinden uzaklaşarak yolsuzlaşmaya başlaması çok zaman almadı. Daha 2006 yılının başlarında Farmer's Market adlı online ticaret sitesi bu ağ üzerinden marihuanadan ketamine kadar pek çok yasa dışı maddeyi satmaya başladı. 50 ülkeden kendine müşteriler edinen site DEA tarafından ancak 2012 yılında ortaya çıkartılabildi. Derin Web'i keşfedenler sadece uyuşturucu kaçakçıları olmadılar. Terörle bağlantılı grupların da burayı kullanarak iletişim sağladıklarına dair deliller bulundu. Gelinen noktada Derin Web isteyenin birkaç dakikada silaha ya da çocuk pornografisine ulaşabileceği bir yer altı pazarına dönüştü. 2013 Ağustos'unda FBI bu defa Freedom Hosting adlı bir firmayı çökertti. 28 yaşında Eric Marques adlı biri tarafından yönetilen Derin Web siteleri konusunda uzmanlaşmış bu firmanın bu gizli ağ üzerinden dünyanın en geniş çocuk pornosu sektörüne hizmet sunduğu ortaya çıkarıldı. Bu gibi siteler ne kadar Derin Web'i kullanarak izlerinin bulunmasını zorlaştırsalar da, yine de finansal işlemleri yüzünden gerçek dünyada izler bırakabiliyorlardı. Yakalanıp, suçlanabilmelerinde bu izlerin etkisi büyüktü. Ancak Ross Ulbricht'in işlettiği Silk Road bunlardan hayli farklıydı. Öncelikle sitenin anlaşma şartları çocuk pornosu, çalıntı eşya ve sahte para ticaretini yasaklıyordu. Silk Road'un gizli internette örgütlenen diğer suç sitelerinden daha önemli bir farkı vardı. Dolar yerine sanal para "Bitcoin"leri kullanıyordu. Böylelikle gerçek dünyada finansal izler bırakma şansını da en aza indiriyordu. 2009 yılında tamamen bir finansal düşünce deneyi olarak ortaya çıktıktan sonra internette kimilerinin itibar ettiği ve geçerlilik kazandırdığı sanal para ve dijital ödeme sistemi haline dönüşen bitcoin'ler yasa dışı iş yapanlar için de önemli imkanlar sunuyordu. Esasen legal alanlarda kullanılan ve kolaylıklar sağlayan bitcoin'ler internette yasa dışı para aktarımları açısından çok büyük bir fırsat anlamına geliyordu. Bu potansiyeli en iyi kullanansa Silk Road ve yöneticisi Kötü Korsan Roberts oldu. Derin Web'in şimdilik kötüye kullanımının baş örneğinin de mimarı o oldu. Ama uzun süren uğraşların sonunda normal internette paylaştığı verilerden de yola çıkarak ABD istihbaratçıları Ross Ulbricht'i durdurmayı başardılar.
Derin Web'in anahtarı: Tor
Gizli internet ya da Derin Web denen illegal ortama, internetten indirilebilecek birkaç programla dahil olabilmek teorik olarak herkes için mümkün. Üstelik sağladığı kimlik gizleme imkanı bizzat NSA raporlarına göre öyle kolay kolay aşılacak türden değil. NSA'nın bütün dünyada gerçekleştirdiği iletişim izleme skandalını ortaya çıkaran Edward Snowden'ın sızdırdığı belgelerden birisi de 2012 Haziran tarihli bir "Tor Stinks" adlı NSA sunumuydu. ABD Ulusal Güvenlik Teşkilatı NSA'in Tor'u (Derin Web'i) kırma konusunda karşılaştığı güçlüklerin anlatıldığı bu sunumda NSA aynen şunları ifade ediyordu: "Tüm Tor kullanıcılarının kimliklerini ortaya çıkarmaya asla muvaffak olamayacağız." Mevcut durumda Derin Web'e girmeyi sağlayan Tor'un yılda 50 milyon defaya yakın internetten indirildiği ve günde 800 bin kişi tarafından kullanıldığı, yıllık kullanım oranının son bir yılda yüzde 20 arttığı, Tor ile bin 500 gizli internet sitesine ulaşılabildiği, istihbaratçılar ve ordu için vazgeçilmez bir alan oluşturduğu göz önüne alınırsa önümüzdeki yıllarda Tor ve Derin Web skandallarına hazır olmanız tavsiye olunur.
Birol Biçer
