Sosyal Medya, basın ve internet haberciliğine yönelik önemli değişiklikler içeren basın kanunu teklifi yola çıktı. Teklif internet haberciliğinin de süreli yayın sayılması, internet sitelerinde çalışan gazetecilerin de özlük haklarının tamamına sahip olması, gazetelere haber siteleri aracılığıyla yeni gelir kapıları açılması, merdiven altı haber sitelerinin kapatılması ve internet haber sitelerinin de düzeltme ve cevap metni yayınlaması gibi önemli konuları içeriyor.
HABER SİTELERİNE HUKUKİ STATÜ
Önüzmüzdeki hafta Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilmesi beklenen basın kanunu teklifinin detayları şöyle:
Haber sitelerini ve çalışanlarını özlük haklarına kavuşturacak yeni basın yasası ile internet haber siteleri hukuki statü elde edecek. Basın İlan Kurumu nezdinde "Süreli Yayın" sayılacak haber sitelerinde çalışanlar, basın kartı, basın iş sözleşmesi, sigorta, fazla mesai, yıllık ve haftalık izin gibi yıllardır mahrum kaldıkları özlük haklarına kavuşacak. Bir anlamda çalışanların özlük hakları, güvence altına da alınmış olacak. Çoğunluğu yazılı ve görüntülü basında istihdam edilemediği için işsiz kalan, kurdukları haber siteleri ile geçim mücadelesi veren gazeteciler, sürdürdükleri mesleklerine ve unvanlarına resmiyette de kavuşacak. İnternet gazetecilerinin akreditasyon uygulanan alanlara girişleri ve özgün içerik üretebilmeleri kolaylaşacak. Süreli Yayın kapsamına alınan ve yönetmelikle belirlenecek ölçütleri taşıyan haber siteleri, Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlayacakları resmi ilan ve reklamlar ile ilave gelir elde edecek. Bu kazanç; yatırım, istihdam ve vergi kazancı olarak geri dönecek. Ekonomik bağlılıklar azalacak ve haber özgürlüğü artacak. Böylece sadece haber sitelerinin değil, dijital mecranın büyük bir bölümünün her anlamda hukuki zemine oturtulması sağlanacak. Resmi ilan ve reklamlar daha çok kişiye ulaşacak; özelikle kamuya ait ilanlarda şeffaflık sağlanarak ve rekabet artırılacak. Vatandaş ise, kamu hizmetlerinden etkili bir şekilde haberdar olacak. Her gün binlerce ilanın yayınlandığı ve 750 bini aşkın ilana tek bir merkezden ulaşıldığı ilan.gov.tr ise, devletin resmi ilan portalı haline getirilecek.
GAZETELERE YENİ GELİR KAPISI
Yeni düzenleme ile gazeteler, sahip oldukları haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayarak yeni gelir elde edecek. Diğer taraftan günümüzün koşullarına ve toplumun beklentine uygun gazetecilik faaliyeti, yazılı basının yanında yeni mecra üzerinden de nitelikli şekilde sürdürülecek. Düne kadar icra ilanlarını tümüyle kaybetme tehlikesi yaşayan ve gerçekleşmesi halinde birkaç yıl içinde kapanma tehlikesiyle yüzleşecek olan yazılı basın, yeni düzenleme ile icra ilanlarının mecrası olmayı sürdürüyor. Önceki düzenlemede, sadece "gazetede ilan edilmesine dair karar" alınması halinde yayınlanan icra ilanlarının yayını, yeni düzenleme ile gazete veya haber sitesinde yayınlanması zorunluluk haline getiriliyor. Bu, bir anlamda yayınlanacak toplam ilan sayısı ve yayın bedelinin ciddi oranda artacağı anlamına geliyor.
MERDİVEN ALTI HABER SİTELERİ TARİH OLUYOR
Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de teknolojinin yaygınlaşması ve düşük yayın maliyeti nedeniyle binlerce internet sitesi kuruldu ve kurulmaya devam ediyor. Sahibi, adresi ve editör kullanıcıları bilinmeyen bazı siteler üzerinden dezenformasyon, tehdit, şantaj, haksız kazanç gibi ceza kanunlarımıza ve Basın Ahlak Esaslarına aykırı yayınlar yapılırken; kamu kurum ve kuruluşları, temsilcileri ile bireyler töhmet altında bırakılıyor. Bundan en büyük zararı yine gerçek gazetecilik yapan haber siteleri görüyor. Bu yasanın yürürlüğe girmesi ile "merdiven altı" diye tabir edilen haber siteleri ayıklanıyor, sosyal medya dahil haber sitelerinin Basın Ahlak Esasları kapsamında yayın yapmaları teşvik ediliyor.
HABER SİTELERİ DE TEKZİP YAYINLAYACAK
Yeni basın düzenlemesi ile haber siteleri için cevap ve düzeltme metnini yayınlamak, tıpkı yazılı basında olduğu gibi zorunlu hale getiriliyor. Basın beyannamelerinin Cumhuriyet Başsavcılıklarından alınarak Basın İlan Kurumu'na verilmesi; yeni süreçte iş yükünün Cumhuriyet Başsavcılıklarından alınmasını öngörürken, aynı zamanda birçok yönden ortaklığı ve bağlılığı bulunan ve bulunacak gazeteler ile internet sitelerinin tüm iş ve işlemlerinin tek bir noktadan yürütülmesi planlanıyor.
