Her yıl trafik kazasında yüzlerce hayvan hayatını kaybediyor. Maalesef ölen hayvan sayısı ile ilgili herhangi bir bilgi yok. Çünkü hayvanların ne sigorta kayıtları var ne de kayıtlı oldukları bir birim. Bir hayvana arabasıyla çarpan kişi tedavi etmek için yardımcı olsa da bu sayı çok az. Yol ortasında hayvanları o halde bırakanlar da yok değil. Peki bu durumda hayvan hakları devreye giriyor mu? Hayvan Hakları Federasyon Başkanı Av. Kemal Şenpolat aktuel.com.tr'ye hukuki açıdan değerlendirmede bulundu. Ataşehir Veteriner Kliniği, Veteriner Hekim Erdinç Orhan ise çarpma sonucunda hayvanlara nasıl davranılması gerektiğini ve ilk müdahaleyi anlattı.
HAYTAP Federasyon Başkanı Av. Kemal Şenpolat
HAYVANLARA EZİYET EDENLER MAHKEMEDE YARGILANMIYOR!
Arabasıyla bir hayvana çarpan birini gördünüz. Suç duyurusunda bulunabilir misiniz?
Bir hayvana çarpma durumunda dava açma tekeli savcının elindedir. Yani birey olarak dava açma yetkiniz yok. Şu an tek yasal düzenleme 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunundur. Bu kanunla gerekli işlemleri yapacak merci ise il çevre müdürlükleridir. Hayvanların hukuki anlamda bir hakkı olmasa da yaşama hakkına sahip olduğu evrensel bir görüştür. Hayvanların bir mal ya da eşya olarak görülmesinden dolayı " mal varlığı aleyhine işlenen suçlara" konu olmaktadırlar. Hayvanlara eziyet Kabahatler kanununda yer alıyor. Hayvanlara eziyet edenler mahkemede yargılanamazlar. Sadece para cezası kesilir. Bu para da devlet kasasına gelir olarak kaydedilir.
Bunun kanuni durumu nedir?
HAYTAP Hayvan Hakları Federasyonu olarak meclise yasa teklifinde bulunduk. Teklifte, hayvana çarpan kişinin ehliyetine 1 yıl el koyulmasını istedik. Fakat bu değişimi beklemek hayal oldu. Bunun dışında başka bir öneride daha bulunduk. Bildiğiniz gibi zorunlu araç sigortaları var. Kasko ile karıştırılmasın yalnız. Onu herkes yaptırmıyor çünkü. Mali sorumluluk sigortası, halk arasında zorunlu sigorta olarak geçer. Bu sigorta sistemi ile hayvanlara trafik kazası sonucu verilen zararın teminat kapsamına alınmasını istedik. Yani siz zorunlu sigortanızı öderken üzerine 2-3 tl fazladan ödeyerek hayvan kazalarına yardımcı olacaksınız. Fakat şöyle bir şey var. Sigorta şirketleri bunu yapmak istemiyorlar. Biz de bununla ilgili yasal mevzuat değişikliğinin yapılması için çaba harcıyoruz.
Kime şikayet edebilirsiniz?
Türkiye'de maalesef her yerde hayvan hakları için mücadele eden dernek yoktur. Biz bunun için yasa çıkmasını istiyoruz. Gelişmiş ülkelerde de bu böyle. Bir hayvanın bacağının kırılması ya da yaralanması durumunda savcılık dava açabiliyor. Yani siz şikayetçi olmalısınız. Fakat şöyle bir durum var. Şikayetten vazgeçme durumunda dava düşmektedir. Yani , savcılığın re'sen soruşturma açma ya da şikayete rağmen bu davaya devam etme yetkisi yoktur. Ceza yargılaması olduğu yerde durur.
Ataşehir Veteriner Kliniği Veteriner Hekim Erdinç Orhan
YARALI HAYVAN SALDIRGANLAŞABİLİR!
Bir hayvana arabasıyla çarpan kişi ne yapmalı?
Bir hayvana arabasıyla çarpan kişi eğer hayvan hayattaysa mümkün olan en kısa zaman dilimi içerisinde hastayı bir veteriner hekime götürmelidir. Bu süreçte hasta olabildiğince az hareket ettirilmelidir. Eğer hasta kaybedildiyse ve çarpan kişi kendi imkanlarıyla çözüm üretecekse ücretsiz defin işlemi için Tuzla hayvan mezarlığına götürebilir ya da ya Pendik Veteriner Kontrol Enstitüsü'nde cüzi bir bedel karşılığı yaktırabilir.
İlk müdahale ne olmalı?
Kaza geçiren hastaya veteriner hekim yoksa ilk yapılacak şey hareketleri kısıtlamaktır. Hastayı rahat solumun yapabileceği şekilde yani yan yatırmak ve boynun düz konumu korumak çok faydalı olabilir. Eğer ağız içinde solunumu zorlaştıracak bir cisim ya da oluşum varsa temizlenebilir. Bu süreçte uzman olmayan kişilerin hayvana müdahale ederken kendini koruyabilmesi ve oluşabilecek ısırma ve yaralanmalara karşı dikkatli olması gereklidir. Çünkü yaralı olan hayvanlar tarafından travma sonrası yaşanan acının ve şokun etkisiyle bazen saldırgan davranışlar sergilenebilmektedir. Bunun dışında trafik kazaları önemli birtakım iç organ hasarlarına yol açabileceği için hastayı en kısa zamanda acil müdahale için donanımlı bir kliniğe götürmek gereklidir.
Veteriner masrafları nedir?
Hasta için gerekli olan tedavi ve dolayısıyla bunlarla ilgili masraflar oluşan tabloya göre değişebilmektedir. Kırıklarda ise kırığın şekli ,oluştuğu bölge, kullanılacak ek zorunlu materyalin fiyatı ve operasyon sonrası gerekli görülen yatılı bakım süresi gibi faktörler tedavi bedellerini değişken kılmaktadır.
Marilla Erçik / Aktuel.com.tr Özel